Ontgift en ontspan: De helende kracht van Epsom zoutbaden

Geschreven door: Naomi Dongelmans, huisarts

We leven in een tijd waarin we continu worden blootgesteld aan stress en toxines. Van de lucht die we inademen tot het voedsel dat we eten, ons lichaam staat onder constante druk. Hoewel ons lichaam van nature ontworpen is om zichzelf te ontgiften, is de huidige toxische belasting aanzienlijk hoger dan ooit tevoren. Dit kan een zware tol eisen op onze gezondheid, en kan een extra ondersteuning soms wonderen verrichten - ontgifting is dus niet alleen gunstig, maar zelfs essentieel.

Een van de eenvoudigste, meest effectieve en lekkerste manieren (al zeg ik het zelf) om je lichaam te ondersteunen bij het ontgiftingsproces is door te genieten van een heerlijk Epsom zoutbad. Mocht je geen bad hebben, lees wel door, want de gezondheidsvoordelen zijn enorm en dit effect krijg je ook met een voetenbad! Maar waarom is dit eigenlijk zo goed voor je? Laten we eens dieper ingaan op de voordelen van dit verfrissende ritueel. Maar eerst…

Inhoud:

Wat is Epsom zout eigenlijk?

Epsom zout, ook wel magnesiumsulfaat genoemd, is een natuurlijk mineraalzout dat al eeuwenlang wordt gebruikt voor zijn therapeutische eigenschappen. In tegenstelling tot gewoon tafelzout, lost Epsom zout op in water en wordt het gemakkelijk door de huid opgenomen. Het dankt zijn naam aan een zoutbron in Epsom, Surrey, Engeland. De combinatie van magnesium en sulfaat is wat Epsom zout zo bijzonder maakt.

Waarom is een Epsom zoutbad zo goed voor je?

Ons lichaam is voortdurend bezig met het verwijderen van afvalstoffen, maar soms heeft het een extra duwtje in de rug nodig. Een detoxbad is een krachtige manier om dit natuurlijke proces te versterken. Door te baden in water verrijkt met Epsom zout, kun je je lichaam helpen om efficiënter te ontgiften en te reinigen. Epsom zout wordt gemakkelijk opgenomen door de huid en biedt tal van gezondheidsvoordelen.

De gezondheidsvoordelen van een Epsom zout detoxbad

Stressvermindering 

Stress heeft een negatieve impact op zowel je lichaam als geest. Een Epsom zout bad heeft een kalmerend effect, waardoor je spieren ontspannen en je geest tot rust komt. Magnesium speelt een cruciale rol bij de aanmaak van neurotransmitters die de stemming reguleren en stress verminderen. Stress veroorzaakt meer magnesium verlies, leidend tot een tekort. En op zijn beurt zou een magnesiumtekort de gevoeligheid van het lichaam voor stress kunnen vergroten, wat zou resulteren in een vicieuze cirkel van magnesium en stress.

Verbeterde slaap en concentratie

De ontspannende eigenschappen van Epsom zout bevorderen een goede nachtrust en helpen je beter te concentreren overdag. Magnesium is essentieel voor de regulatie van melatonine, het hormoon dat verantwoordelijk is voor het slaap-waakritme, plus het ontspant de spieren inclusief de kleine spiertjes in je slagaders, waardoor je bloeddruk daalt. Regelmatig een detoxbad nemen kan je slaapkwaliteit verbeteren en je mentale helderheid vergroten. Een onderzoek toonde aan dat magnesium een positief effect heeft op een betere slaapkwaliteit en een langere slaapduur. 

Optimale werking van het zenuwstelsel

Epsom zout helpt het zenuwstelsel te ontspannen, waardoor het effectiever kan communiceren met alle organen in je lichaam. Dit draagt bij aan een betere algehele lichaamsfunctie. Magnesium fungeert als een cofactor voor meer dan 300 enzymen die betrokken zijn bij processen zoals spijsvertering, energieproductie en zenuwfunctie.

Regulering van enzymactiviteit

Een detoxbad ondersteunt het natuurlijke ontgiftingssysteem van je lichaam door de enzymactiviteit te reguleren. Dit heeft een positieve invloed op processen zoals spijsvertering en het verwijderen van afvalstoffen. Magnesium activeert enzymen die helpen bij het afvoeren van toxines en het omzetten van voedingsstoffen in energie.

Effectieve ontgifting

Epsom zout helpt je lichaam om toxines efficiënter uit te scheiden, wat resulteert in een gezonder en vitaler lichaam. Sulfaatcomponenten in Epsom zout spelen een sleutelrol bij de ontgiftingsroutes van de lever. Verschillende studies benadrukken het belang van sulfaat in de detoxificatieprocessen van het lichaam en omgekeerd is ook gezien dat lage magnesiumspiegels kunnen leiden tot leverproblemen, vooral bij ouderen.

Pijnverlichting

Door de spierontspannende werking van Epsom zout kan het helpen bij het verlichten van hoofdpijn, krampen en spierspanningen. Magnesium is bekend om zijn vermogen om spierpijn en ontsteking te verminderen. Dit is vooral fijn na een dagje zon, wanneer je lichaam extra magnesium nodig heeft. Na blootstelling aan de zon kan je lichaam magnesium verliezen door zweten, en dit mineraal is essentieel voor het ontspannen van de spieren en het verminderen van ontstekingen. Bovendien, als je hoofdpijn hebt na een dag in de zon, kan dit vaak komen door te weinig drinken. Echter, meestal is het te wijten aan een tekort aan magnesium. Magnesiumsuppletie kan ook helpen bij het verminderen van chronische pijn. De pijnverlichtende effecten van magnesium zijn goed gedocumenteerd. Magnesium kan de spiercontracties verminderen en zenuwgeleiding moduleren, wat kan bijdragen aan pijnverlichting. Ook hebben verschillende studies aangetoond dat magnesiumsuppletie effectief was bij het verminderen van migraineaanvallen. 

Epsom zout voor de huid

Epsom zout is niet alleen goed voor je lichaam van binnenuit, maar kan ook wonderen doen voor je huid. Door de ontstekingsremmende en hydraterende eigenschappen van magnesium, kan Epsom zout helpen bij het verlichten van huidziekten zoals eczeem en psoriasis. Het kan de jeuk verminderen, de huid kalmeren en de huidbarrière versterken.

De verbinding tussen zonlicht en magnesium

Zonlicht speelt een belangrijke rol in ons welzijn, maar het kan ook leiden tot een verlies van essentiële mineralen, waaronder magnesium. Dit mineraal is cruciaal voor talloze lichaamsfuncties, zoals spierontspanning en zenuwfunctie. Wanneer je veel tijd in de zon doorbrengt, verliest je lichaam magnesium door middel van zweten. Een Epsom zoutbad, rijk aan magnesiumsulfaat, kan helpen om je magnesiumvoorraad aan te vullen en zo de verlichting van zon-gerelateerde klachten te bevorderen. Bovendien ondersteunt magnesium de productie van vitamine D, wat essentieel is voor botgezondheid, verminderen van de kans op kanker en immuunfunctie.

Als je echt een cadeautje voor jezelf wilt, kun je ook eens gaan "floaten", wat ik wel eens deed toen ik geen bad had. Er zijn er enkele in Nederland en dan lig je in een magnesiumbad in het donker of met licht en met of zonder rustgevende geluidjes.

Hoe maak je een detoxbad?

Ingrediënten:

• 2 kopjes Epsom zout
• 5 druppels lavendelolie (of een andere essentiele olie naar keuze)
• 1 kopje baking soda

Instructies:

1. Vul je bad met warm water om een ideale omgeving te creëren voor ontgifting.

2. Voeg 2 kopjes Epsom zout en 5 druppels lavendelolie toe aan het water.

3. Voeg een kopje baking soda toe om de pH-waarde van het water te neutraliseren en de mineralenopname te verbeteren.

4. Dompel jezelf volledig onder in het water en ontspan gedurende 20 minuten. Sluit je ogen en focus op je ademhaling voor maximale ontspanning.

5. Neem na het bad een koele douche zonder gebruik van agressieve zeep of shampoo om de voedingsstoffen te laten intrekken.

6. Breng een natuurlijke moisturizer aan, zoals kokosolie, en vermijd direct eten.

7. Drink gefilterd water en rust uit om je lichaam te laten herstellen.

DIY Epsom zout producten 

Wil je nog meer profiteren van de voordelen van Epsom zout? Maak dan je eigen DIY producten! Hier zijn een paar ideeën:

• Badzout: Combineer Epsom zout met gedroogde bloemen, etherische oliën en kleurstof voor een persoonlijk badritueel.
• Scrub: Meng Epsom zout met een dragende olie zoals kokosolie of amandelolie en voeg een paar druppels etherische olie toe voor een verfrissende scrub.
• Voetenbad: Verwarm water, voeg Epsom zout toe en ook weer een lekkere essentiele olie en ontspan je voeten na een lange dag.

Praktische tips voor regelmatig gebruik

1. Regelmaat is belangrijk: Om de voordelen van Epsom zoutbaden echt te ervaren, is consistentie belangrijk. Probeer minstens twee keer per week een detoxbad te nemen om de beste resultaten te zien.

2. Hydrateer vooraf en achteraf: Zorg ervoor dat je goed gehydrateerd bent voordat je in bad gaat en drink veel water na het bad. Dit helpt bij het ontgiftingsproces en voorkomt uitdroging.

3. Combineer met andere ontspanningstechnieken: Overweeg om meditatie, diepe ademhaling of zachte stretching toe te voegen aan je badritueel om de ontspannende effecten te maximaliseren.

4. Luister naar je lichaam: Iedereen reageert anders op detoxbaden. Als je je duizelig of ongemakkelijk voelt, stap dan direct uit het bad en rust uit. Overdrijf het niet, vooral niet in het begin.

14 andere verrassende toepassingen voor Epsom zout

1. Exfolieer je huid: Masseer handvol Epsom zout over je lichaam in de douche of het bad om dode huidcellen te verwijderen en je huid zacht en fris te maken.

2. Handwas maken: Meng ½ kopje babyolie met ½ kopje water, voeg ¼ kopje Epsom zout en een paar druppels essentiële olie toe voor een zelfgemaakte handwas.

3. Behandel insectenbeten: Een kompres gemaakt met Epsom zout kan pijn, branderigheid en jeuk van muggenbeten, bijensteken en gifsumak verlichten. Meng 2 eetlepels zout met 1 kopje warm water en gebruik een schone doek op het aangetaste gebied.

4. Reinig je gezicht: Meng een theelepel Epsom zout met wat warm water in je hand en scrub je gezicht om te reinigen en te exfoliëren, helpt bij het verwijderen van mee-eters en het voorkomen van acne.

5. Verwijder splinters: Week je huid in een Epsom zoutbad om splinters uit te trekken en de plek schoon te maken.

6. Lipbalsem: Meng gelijke delen organische kokosolie en Epsom zout en breng royaal aan op je lippen om te exfoliëren en te hydrateren.

7. Tegelreiniger: Meng gelijke delen vloeibaar afwasmiddel met Epsom zout en gebruik een spons om tegels schoon te schrobben en spoel af met water.

8. Insectenbestrijder: Meng ¼ kopje Epsom zout met 2 kopjes water in een spuitfles en spuit rond je huis en tuin om insecten af te weren zonder chemische insecticiden.

9. Verlicht constipatie: Meng 2 theelepels Epsom zout in een glas water en drink het helemaal op voor de beste resultaten. Als de smaak niet bevalt, meng het dan met vers sap.

10. Boost je was: Epsom zout met een beetje essentiële olie maakt een perfecte wasverzachter. Meng 4 kopjes zout met 20 druppels van je favoriete essentiële olie en voeg ¼ kopje toe aan elke wasbeurt.

11. Voetschimmel en geurbestrijder: Week je voeten in Epsom zout om zwelling te verminderen, toxines uit te trekken, geurtjes en voetschimmel te verwijderen. Voeg ¼ kopje zout toe aan een grote bak met warm water en week 10-15 minuten.

12. Zonnebrand behandeling: Een Epsom zoutbad kan geïrriteerde huid door zonnebrand kalmeren. Voeg 1 kopje zout toe aan warm badwater, roer en week 10-15 minuten.

13. Haarconditioner: Epsom zout is een geweldige diep conditioner om volume toe te voegen en vet uit je haar te verwijderen. Meng gelijke delen organische haarconditioner en Epsom zout, breng royaal aan op je haar, laat 20 minuten zitten en spoel af.

14. Verzacht je handen: Week je handen in Epsom zout om ruwe huid te verzachten, pijnlijke gewrichten te kalmeren, nagellak te verwijderen en vuil onder je nagels te verwijderen. Voeg ¼ kopje zout toe aan een grote kom warm water en week je handen 5-10 minuten.

Conclusie 

Epsom zout biedt een breed scala aan gezondheidsvoordelen, van pijnverlichting en stressvermindering tot huidverzorging en huishoudelijke toepassingen. Door deze veelzijdige mineraalverbinding aan je dagelijkse routine toe te voegen, kun je profiteren van de vele therapeutische en praktische voordelen die het te bieden heeft.

Tip: Voor extra verlichting na een dagje zon kun je ook een voetenbad nemen met Epsom zout. Voeg een paar druppels pepermuntolie toe voor een verkoelend effect.

Bronnen

Pickering G, Mazur A, Trousselard M, Bienkowski P, Yaltsewa N, Amessou M, Noah L, Pouteau E. Magnesium Status and Stress: The Vicious Circle Concept Revisited. Nutrients. 2020 Nov 28;12(12):3672. doi: 10.3390/nu12123672. PMID: 33260549; PMCID: PMC7761127.

Zhang Y, Chen C, Lu L, Knutson KL, Carnethon MR, Fly AD, Luo J, Haas DM, Shikany JM, Kahe K. Association of magnesium intake with sleep duration and sleep quality: findings from the CARDIA study. Sleep. 2022 Apr 11;45(4):zsab276. doi: 10.1093/sleep/zsab276. PMID: 34883514; PMCID: PMC8996025.

Dibaba DT, Xun P, Song Y, Rosanoff A, Shechter M, He K. The effect of magnesium supplementation on blood pressure in individuals with insulin resistance, prediabetes, or noncommunicable chronic diseases: a meta-analysis of randomized controlled trials. Am J Clin Nutr. 2017 Sep;106(3):921-929. doi: 10.3945/ajcn.117.155291. Epub 2017 Jul 19. PMID: 28724644; PMCID: PMC5573024.

Al Alawi AM, Majoni SW, Falhammar H. Magnesium and Human Health: Perspectives and Research Directions. Int J Endocrinol. 2018 Apr 16;2018:9041694. doi: 10.1155/2018/9041694. PMID: 29849626; PMCID: PMC5926493.

Bravo M, Simón J, González-Recio I, Martinez-Cruz LA, Goikoetxea-Usandizaga N, Martínez-Chantar ML. Magnesium and Liver Metabolism Through the Lifespan. Adv Nutr. 2023 Jul;14(4):739-751. doi: 10.1016/j.advnut.2023.05.009. Epub 2023 May 18. PMID: 37207838; PMCID: PMC10334155.

Shin HJ, Na HS, Do SH. Magnesium and Pain. Nutrients. 2020 Jul 23;12(8):2184. doi: 10.3390/nu12082184. PMID: 32718032; PMCID: PMC7468697.

Dolati S, Rikhtegar R, Mehdizadeh A, Yousefi M. The Role of Magnesium in Pathophysiology and Migraine Treatment. Biol Trace Elem Res. 2020 Aug;196(2):375-383. doi: 10.1007/s12011-019-01931-z. Epub 2019 Nov 5. PMID: 31691193.

Wilchowski SM, Lareau T. Psoriasis: Are Your Patients D-pleted? A Brief Literature Review on Vitamin D Deficiency and Its Role in Psoriasis. J Clin Aesthet Dermatol. 2022 Mar;15(3 Suppl 1):S30-S33. PMID: 35382439; PMCID: PMC8970208.