Wat houdt een eetverslaving in en wat kun je eraan doen?
Wanneer je aan een verslaving denkt, denk je al snel aan sigaretten, alcohol of drugs. Wat veel mensen niet weten, is dat een eetverslaving ook bij de mogelijkheden hoort.
Eten kan vaak net zo verslavend zijn en we worden er elke dag mee geconfronteerd. Dat maakt het voor sommige mensen ontzettend lastig om altijd gezonde keuzes te maken.
Wat houdt een eetverslaving precies in, hoe wordt het veroorzaakt en misschien wel het belangrijkste: hoe kom je er vanaf?
In dit artikel lees je over de volgende onderwerpen:
De wetenschappelijke achtergrond van eetverslavingen
De tekenen van een eetverslaving
Heb ik een eetverslaving? - Eetverslaving vragenlijst
Hoe vaak komt een eetverslaving voor?
Tips om je eetverslaving onder controle te krijgen
Schakel hulp in van Nederland Slank
Wat is een eetverslaving?
Mensen met een eetverslaving hebben een verstoorde relatie met eten, waardoor ze het ontzettend moeilijk vinden om een gezond en gebalanceerd eetpatroon vast te houden. Ze voelen namelijk een constante behoefte om te eten, vaak met een voorkeur voor ongezonde producten met veel suiker, vet of zout.
Sommige mensen hebben last van eetbuien, waarbij ze in korte tijd uitzonderlijk grote hoeveelheden eten. Bij andere mensen uit een eetverslaving zich juist door de hele dag te blijven eten. Snacks en fastfood zijn geen uitzonderingen of traktaties, maar vormen de basis van hun eetpatroon.
Dit is vaak niet vrijwillig. Mensen met een eetverslaving vinden het namelijk ontzettend moeilijk om ongezond eten te laten staan, terwijl ze dat wel zouden willen. Hierdoor ontwikkelen veel mensen met deze verslaving overgewicht en andere vervelende klachten.
De wetenschappelijke achtergrond van eetverslavingen
Uit onderzoek is gebleken dat mensen met een eetverslaving verhoogde hersenactiviteit laten zien wanneer ze met ongezond eten worden geconfronteerd. Dit is vergelijkbaar met de hersenactiviteit die alcohol- of drugsverslaafden laten zien wanneer ze aan hun verslaving toegeven.
Vooral de hersengebieden die invloed hebben op besluitvorming en gedragscontrole worden beïnvloed door deze verhoogde activiteit. Dat verklaart waarom het zo moeilijk is om tegen je eetverslaving in te gaan: Je hersenen schreeuwen namelijk om eten.
De verslaving wordt vervolgens in stand gehouden doordat je hersenen beloningsstoffen, ofwel geluksstofjes, aanmaken wanneer je aan de verslaving toegeeft. Je voelt je tijdelijk erg goed, maar na een eetbui is dat goede gevoel weer als sneeuw voor de zon verdwenen.
Hierdoor gaan je hersenen weer op zoek naar datgene wat je een goed gevoel geeft: eten. Je belandt zo in een vicieuze cirkel waarbij alleen meer eten je een beter gevoel lijkt te geven.
De beloningsstoffen die vrijkomen tijdens het eten kunnen zo sterk zijn dat ze andere lichaamssignalen onderdrukken. Zo voel je misschien niet meer hoe vol je zit of blijf je toch naar eten grijpen terwijl je eigenlijk geen honger hebt.
In sommige gevallen is extreme misselijkheid het enige wat je tegenhoudt om door te blijven eten. De drang om aan de verslaving toe te geven is dus zo sterk dat je de signalen van je lichaam niet voelt of negeert.
Wetenschappelijke twijfels
Ondanks dat er verschillende wetenschappers zijn die het bestaan van een eetverslaving beamen, zijn er ook verschillende critici. Zij stellen dat het helemaal niet duidelijk is of bepaalde soorten voedsel daadwerkelijk een verslavende werking hebben.
Daardoor kan er ook niet gezegd worden dat de hersenen verslaafd raken aan bepaalde stoffen, waardoor je niet meer in staat bent om gezonde keuzes te maken.
Verhoogde hersenactiviteit bij het zien van eten is volgens deze wetenschappers ook geen bewijs. Hersenen worden namelijk altijd actief wanneer ze iets zien wat positieve emoties met zich meebrengt of belangrijk is voor je overleving, zoals eten.
Een ander kritiekpunt is dat onderzoekers het effect van suiker hebben uitgetest op ratten. De ratten kregen af en toe suiker en begonnen dan meteen compulsief te eten, terwijl ze dat bij andere soorten voedsel niet deden.
Hierdoor kun je de conclusie trekken dat suiker verslavend is, maar misschien is het ook gewoon lekkerder. Het onderzoek biedt dus geen hard bewijs. Bovendien kunnen de reacties van dieren niet vergeleken worden met de reacties van mensen.
Er is dus niet met volledige zekerheid te zeggen dat eetverslaving bestaat, maar dat neemt niet weg dat veel mensen last ervaren van dit specifieke eetprobleem.
De tekenen van een eetverslaving
Het is dus duidelijk wat een eetverslaving kan veroorzaken, maar hoe weet je of je zelf met een verslaving te maken hebt? Er zijn een aantal symptomen die bij een eetverslaving horen:
Meer en langer eten dan je van plan was.
- Een constante behoefte aan eten en onmogelijkheid om te stoppen met overeten.
- Veel tijd besteden aan eten: eten kopen, lange eetsessies inplannen en lange herstelperiodes nodig hebben na een eetbui.
- Eten verkiezen boven je werk, vrienden of hobby's.
- Blijven overeten, ondanks dat je weet dat het negatieve consequenties heeft.
- Steeds meer moeten eten om hetzelfde tevreden gevoel te krijgen.
- Ontwenningsverschijnselen krijgen wanneer je lange tijd niet eet.
- Aan de verslaving blijven toegeven, ondanks dat het je sociale leven negatief beïnvloedt.
- Verantwoordelijkheden niet nakomen vanwege het eten.
- Jezelf fysiek in gevaar brengen door te eten.
- Sterke cravings voelen naar bepaalde soorten eten.
- De verslaving zorgt voor fysieke of mentale klachten.
In hoeverre je deze symptomen ervaart is per persoon verschillend. Je hoeft dus niet al deze symptomen te ervaren om een eetverslaving te hebben.
Heb ik een eetverslaving? -Eetverslaving vragenlijst
Of je officieel last hebt van een eetverslaving kan het beste worden vastgesteld door een professional, zoals een psycholoog of arts. Toch is het prettig om alvast een idee te krijgen van de problemen die je ervaart en of die bij een eetverslaving passen.
Onderzoekers van de universiteit Yale hebben een vragenlijst van 25 vragen ontwikkelt die helpt met het vaststellen van een eetverslaving. Ga bij jezelf na wat het antwoord is op de volgende vragen om een beeld te krijgen van jouw relatie met eten.
Des te meer vragen je met “ja” beantwoordt, des te groter de kans dat je met een eetverslaving te maken hebt.
- Eet je vaak meer dan je vooraf van plan was?
- Eet je soms terwijl je helemaal geen honger hebt?
- Eet je soms zo veel dat je er ziek van wordt?
- Maak je je zorgen over het minder of niet eten van bepaalde soorten eten?
- Voel je je vaak moe door overeten?
- Eet je bijna de hele dag door?
- Doe je soms de moeite om specifieke soorten eten te halen, terwijl er genoeg ander eten in huis is?
- Eet je soms zo veel dat je minder tijd hebt voor je werk, vrienden of hobby's?
- Word je soms beperkt door negatieve gevoelens over hoeveel je eet?
- Vermijd je bepaalde sociale of professionele situaties omdat je bang bent om te overeten?
- Vermijd je bepaalde sociale of professionele situaties omdat je dan niet kunt eten wat je wilt?
- Heb je soms last van ontwenningsverschijnselen, zoals een geïrriteerd gevoel of stress, wanneer je bepaalde soorten voedsel niet meer mag eten?
- Eet je soms bepaalde soorten voedsel om met stress, irritatie of andere klachten om te gaan?
- Voel je meer behoefte om bepaalde soorten voedsel te eten wanneer je ze uit je voedingspatroon schrapt?
- Zorgt de manier waarop je met eten omgaat voor stress en zorgen?
- Vind je het lastig om goed te functioneren door je relatie met eten?
- Zorgt de hoeveelheid voedsel die je eet voor psychologische klachten, zoals angst of depressie?
- Zorgt de hoeveelheid voedsel die je eet voor lichamelijke klachten?
- Blijf je eten ondanks dat je mentale of fysieke klachten ervaart?
- Heb je het gevoel dat je steeds meer moet eten om hetzelfde geruststellende gevoel te krijgen?
- Helpt eten steeds slechter met het verminderen van negatieve emoties?
- Wil je specifieke soorten voedsel minder eten?
- Heb je geprobeerd om deze voedselsoorten minder te eten?
- Is het je gelukt om dit doel te behalen?
- Hoe vaak heb je in het afgelopen jaar geprobeerd om minder te eten?
Hoe vaak komt een eetverslaving voor?
Uit onderzoek blijkt dat wereldwijd ongeveer 19,9% van de bevolking met een eetverslaving te maken heeft. Dit kan milde tot ernstige vormen aannemen. Twee keer zoveel vrouwen als mannen heeft last van een eetverslaving.
Een eetverslaving wordt vaak verward met een eetbuienstoornis, maar deze problemen overlappen lang niet altijd. Sterker nog: minstens 40% van de patiënten met een eetbuienstoornis heeft geen eetverslaving.
Veel mensen met een eetverslaving hoeven bovendien geen eetbuitenstoornis te hebben. Het zijn twee gerelateerde problemen die andere oorzaken hebben, al heeft maar liefst 57.6% van de mensen met een eetstoornis ook een eetverslaving. De twee problemen zijn dus wel nauw verwant.
Tips om je eetverslaving onder controle te krijgen
Je wilt waarschijnlijk maar één ding wanneer je met een eetverslaving kampt: beter worden. Helaas is er op dit moment nog maar weinig onderzoek gedaan naar eetverslavingen, waardoor er ook geen universele behandeling voor is ontwikkeld.
Wel zijn er een aantal tips die je kunnen helpen met het verminderen van klachten.
- Zoek hulp
Het bestrijden van een eetverslaving is niet eenvoudig. Daarom is het belangrijk om alle mogelijke hulp aan te grijpen. Zoek niet alleen steun bij vrienden en familie, maar ga ook in gesprek met een arts, diëtist of psycholoog.
Vooral professionals met veel kennis over eetverslavingen kunnen je van dienst zijn. Zij weten wat er allemaal bij de problematiek komt kijken en weten daardoor ook goed onderbouwde oplossingen aan te bieden.
Door hulp te zoeken voel je je bovendien minder alleen en voorkom je dat de eetverslaving voor ergere psychische klachten zorgt.
- Probeer een gezonde relatie met eten te ontwikkelen
Bij een alcohol-, sigaretten- of drugsverslaving moeten patiënten leren leven zonder het middel waar ze aan verslaafd zijn. Bij een eetverslaving is dat onmogelijk, want je zult de rest van je leven moeten blijven eten.
Daarom is het belangrijk om eten te zien voor wat het is: geen manier om met stress om te gaan, maar voeding voor je lichaam. Een goed voedingspatroon hoort je lichaam sterker en fitter te maken, waardoor je je mentaal ook beter gaat voelen.
Door het emotionele aspect los te koppelen van eten, zal het makkelijker zijn om gezondere keuzes te maken.
- Zorg voor een gestructureerd eetpatroon
Veel mensen met een eetverslaving eten de hele dag door. Constant snacken of juist meerdere eetbuien op een dag zijn niet vreemd. Een gezond eetpatroon draait juist om structuur en regelmaat.
Probeer een goede basis op te bouwen waarbij je drie hoofdmaaltijden per dag eet. Probeer je maaltijden vooraf in te plannen en zorg dat je genoeg gezonde opties in huis hebt. Denk dus niet alleen na over wanneer je gaat eten, maar ook over wat je gaat eten. Zo verklein je de kans dat je in je oude patronen vervalt.
- Leer om te gaan met uitdagend eten
Vaak zijn er speciale soorten eten die je eetverslaving kunnen triggeren. Denk aan je favoriete chocolade, gefrituurd eten of koekjes die je in een rap tempo opeet.
Deze producten moeten onderdeel worden van je normale voedingspatroon, want iedereen wil soms van een traktatie genieten. Dat betekent dat je deze voedselgroepen niet helemaal vermijdt, maar ze op gepaste tijden en in normale porties kunt eten.
Door deze producten in kleine hoeveelheden te blijven eten, voorkom je de kans dat de behoefte aan deze producten zo erg oploopt dat je een eetbui krijgt.
- Leer gezond om te gaan met problemen
Wanneer je een verslaving hebt, gebruik je deze verslaving vaak als middel om beter om te gaan met moeilijke emoties. Zo ga je misschien eten na een relatiebreuk, een stressvolle periode op het werk of wanneer je gewoon in een slechte stemming bent.
Het is daarom belangrijk om gezonde manieren aan te leren om met deze emoties om te gaan, waardoor je niet steeds naar eten grijpt. Probeer een probleem met deze vier stappen op te lossen:
- Identificeer het probleem.
- Denk aan alle mogelijke oplossingen voor dit probleem.
- Probeer in te beelden hoe iedere mogelijke oplossing uit zal pakken.
- Kies de meest passende oplossing en ga er meteen mee aan de slag.
Met dit stappenplan kom je uiteindelijk altijd tot een oplossing, terwijl emotie-eten vaak niks uithaalt of het probleem juist erger maakt.
- Wees assertief
Je vraagt je misschien af wat assertiviteit met een eetverslaving te maken heeft, maar eten is vaak een sociaal gebeuren. Daardoor kan het gebeuren dat mensen je eten voorschotelen dat je helemaal niet wilt eten.
Probeer sterk in je schoenen te staan en houd je aan je eigen eetpatroon. Laat je niet onder druk zetten om toch een puntje taart te nemen onder het mom van gezelligheid, tenzij je er bewust voor kiest omdat je zin hebt in taart.
Zo is ieder eetmoment iets waar je over nadenkt en met volle teugen van kunt genieten.
Schakel hulp in van Nederland Slank
Wanneer je met een eetverslaving kampt, is het vaak lastig om een gezond en gebalanceerd voedingspatroon aan te houden. Je worstelt constant met cravings, wilt meer eten dan nodig is en voelt je waarschijnlijk aangetrokken tot ongezondere opties.
Het is daarom waardevol om begeleiding te krijgen, zodat je samen met een professional naar je voedingspatroon kunt kijken. Zo weet je zeker dat je de voedingsstoffen binnenkrijgt die je nodig hebt en krijg je hulp om de vicieuze cirkel van een eetverslaving te doorbreken.
Bij Nederland Slank hebben we genoeg ervaring met eetverslavingen, emotie-eten en eetproblematiek. Daarom kunnen we je goed helpen met het vinden van een gezonde balans in je eetpatroon. Dit doen we aan de hand van orthomoleculaire voedingsleer en op maat gemaakte begeleiding.
Het effect van stress op overeten en emotie-eten
Veel mensen die kampen met emotie-eten, overeten en eetverslavingen, hebben een probleem met glutamaat. Glutamaat is een stofje dat het lichaam onder meer aanmaakt bij chronische stress, insulineresistentie en bij mensen die een psychisch trauma hebben meegemaakt.
Glutamaat zorgt ervoor dat het beloningssysteem en het verzadigingssysteem niet meer goed werken, waardoor men constant trek heeft. Men gaat vaak meer eten, met vreetbuien tot gevolg. Vooral suiker, smaakversterkers, zuivel en gluten hebben het effect om glutamaat te neutraliseren.
Bij Nederland Slank weten we gelukkig hoe dit probleem kunnen tackelen. Met de juiste persoonlijke begeleiding en een op maat gemaakt voedingsplan, kun je effectief een eind maken aan eetbuien en een eetverslaving.
Wil je meer lezen over glutamaat en het effect op je eetverslaving? Download dan hier het gratis e-book 'De Biologie van Geluk'.
Of neem nu contact met ons op voor een gratis consult en zet de eerste stap om je eetverslaving de baas te worden!
