Te hoog cholesterol? Verlaag je cholesterol met voeding
Heb jij te maken met een te hoog cholesterol? Nieuw onderzoek wijst uit dat er geen enkele relatie is tussen het eten van cholesterolrijke voeding en een vergrote kans op hart- en vaatziekten (zie de bronnen onderaan dit artikel). Er is wel een verband tussen voeding en hart- en vaatziekten, maar daarbij gaat het niet zozeer om de cholesterol in je voeding. We leggen graag uit hoe dat precies zit!
Een hoog cholesterol, alleen al de gedachte eraan maakt mensen soms bang. Een te hoog cholesterol zou namelijk veel nare gevolgen hebben voor onze gezondheid. Daarom wordt ons al decennialang verteld dat we het cholesterolgehalte in ons lichaam laag moeten houden. Maar is een te hoog cholesterol echt zo gevaarlijk?
Om te begrijpen hoe men het risico op hart- en vaatklachten, maar ook andere klachten kan verkleinen, is het belangrijk om te weten hoe cholesterol nu eigenlijk werkt. Om dat te doen behandelen we de volgende onderwerpen:
Relatie tussen cholesterol en voeding
Cholesterol en hart- en vaatziekten
De nadelen van cholesterolverlagers
De mythe van cholesterolrijke voeding
Cholesterol verlagen zonder medicijnen
Bent u bang voor een hoog cholesterol bij uzelf? Vraag dan een gratis consult aan en Nederland Slank begeleidt jou bij het krijgen van een gezond lichaam en een gezonde geest!
Wat is cholesterol?
Veel mensen hebben geen idee wat cholesterol eigenlijk precies is, het wordt met name gezien als een ‘slecht’ stofje dat je liever kwijt dan rijk bent. Maar integendeel, we hebben cholesterol juist hard nodig!
Cholesterol is een vetachtige stof die in onze bloedbaan en in alle cellen van ons lichaam voorkomt. De stof is een belangrijke bouwstof die de basis vormt van celwanden, onze hersenen, de aanmaak van vitamine D, gal en hormonen als cortisol, testosteron, oestrogeen en aldosteron.
Cholesterol helpt bovendien bij het verteren van vet, bij de vorming van herinneringen, het is van groot belang voor de neurologische functie en het is een lichaamseigen antioxidant.
Cholesterol heeft helaas ook in de medische wereld geen goede naam. Dat heeft deels te maken met de belangen die er zijn bij de verkoop van producten (zoals medicijnen en margarines) en deels met de samenhang tussen een verhoogd cholesterol in ons bloed en het verhoogde risico op hart- en vaatklachten. Hoewel deze twee dus wel vaak samengaan, is het niet zo dat cholesterol de oorzaak is van vaatproblemen, Het is eerder een marker, gevolg of een aanwijzing. Door deze misvatting vergeet men bovendien nogal eens te kijken wat nu écht de oorzaak is van vaatproblemen.
Relatie tussen cholesterol en voeding
Het lichaam gebruikt cholesterol onder meer om voedingsstoffen en brandstof naar cellen te transporteren en om overtollige stoffen af te voeren. Ons lichaam maakt zelf cholesterol in de lever. Hoeveel cholesterol de lever produceert, hangt af van de vraag vanuit het lichaam en van hoeveel cholesterol er via de voeding binnenkomt. Je lever zorgt er altijd voor dat het 100% van de vraag produceert. Als er 30% via de voeding binnenkomt, zal de lever er nog 70% zelf maken. Als er slechts 10% via de voeding binnenkomt, zal je lever aan het werk moeten en 90% zelf moeten maken.
Hier zie je al dat het eten van minder cholesterolrijke voeding, geen invloed heeft op de totale hoeveelheid cholesterol in je lichaam. Immers, als je minder cholesterolrijke voeding eet, zet je eigenlijk vooral je lever aan het werk, want die moet de rest van de cholesterol aanmaken.
Soorten cholesterol
Er zijn twee soorten cholesterol en die hebben hele verschillende functies:
LDL Cholesterol
Low-Density Lipoprotein of LDL cholesterol circuleert in het bloed en zorgt voor het transport van de brandstof vet en de bouwstof cholesterol naar alle cellen. Het afzetten van deze stoffen gebeurt via de vaatwand. Volgens het conventionele denken is dit het ‘slechte’ cholesterol dat zorgt voor aderverkalking (atherosclerose), aangezien een teveel aan LDL aan de vaatwanden kan blijven plakken. Het klopt inderdaad dat LDL cholesterol zich aan de vaatwanden hecht. Dit is echter niet per se iets slechts, het is namelijk nodig om de brand- en bouwstoffen via de vaatwanden naar de cellen te kunnen transporteren.
HDL Cholesterol
High-Density Lipoprotein of HDL cholesterol zorgt voor het transport van LDL cholesterol vanuit de aderen terug naar de lever, waar het opnieuw ingezet kan worden. Ook de neerslag van verzadigde vetten wordt door HDL opgeruimd. Je zou HDL cholesterol kunnen omschrijven als een soort pechhulp: als er een LDL cholesterol vastgehecht zit aan de vaatwand en na het afzetten van zijn lading graag verder wil, komt HDL cholesterol en die brengt LDL cholesterol weer terug naar de lever, waar deze opnieuw kan worden gebruikt.
Goed of slecht cholesterol?
In principe bestaat er geen ‘slecht’ cholesterol. LDL en HDL zijn beiden belangrijk voor je. Cholesterol staat dan ook onterecht in een kwaad daglicht, want het heeft veel belangrijke functies binnen ons lichaam. Het probleem van LDL cholesterol is echter wel dat het na afgifte van diens stoffen een HDL cholesterol nodig heeft om weer los te kunnen komen van de vaatwand en terug te kunnen keren naar de lever.
Wanneer er een goede verhouding bestaat tussen HDL en LDL cholesterol, is er niets aan de hand en is er genoeg HDL om alle gestrande LDL’s op te kunnen ruimen. Echter, wanneer er niet genoeg HDL cholesterol in het lichaam is ten opzichte van LDL cholesterol, duurt het te lang voordat LDL cholesterol terug kan worden gebracht naar de lever en kan de LDL cholesterol gaan oxideren in de vaatwand. Dit gebeurt met name wanneer er veel vrije radicalen in het bloed circuleren die de LDL-cholesterol kunnen aantasten.
”LDL cholesterol an sich is niet slecht, het zorgt er juist voor dat belangrijke brand- en bouwstoffen in ons lichaam worden getransporteerd. Wanneer er echter niet genoeg HDL cholesterol is om de LDL cholesterol na afgifte te verwijderen uit de vaatwand, kan er meer LDL cholesterol gaan oxideren en dit leidt uiteindelijk tot ophopingen in de vaatwanden”.
De juiste verhoudingen
Het is dus belangrijk om de verhouding tussen HDL en LDL goed te houden en de gewenste verhouding is ongeveer 1 HDL cholesterol staat tot 4 LDL cholesterol. Ook een hoge cholesterolspiegel hoeft an sich geen probleem te zijn, al is het wel zo dat er bij een hoge spiegel ook meer LDL cholesterol aan de vaatwand kan hechten. Een te lage cholesterolspiegel heeft echter meer nadelen dan een hoge spiegel, aangezien cholesterol gewoon een hele belangrijke stof is waarvan we niet te weinig willen hebben! Zo zijn dit een aantal belangrijke taken van cholesterol:
- Grondstof voor de aanmaak van
- Grondstof voor testosteron, oestrogeen, cortison, aldosteron en progesteron
- Grondstof voor de aanmaak van vitamine D uit zonlicht
- Activeert de aanmaak van ontstekingsremmende prostaglandines
- Geeft net als neurotransmitters zenuwboodschappen door
- Is een onderdeel van de celmembranen (zorgt voor flexibiliteit)
- Is een lichaamseigen antioxidant
- Transporteert voedingsstoffen naar cellen
- Voert overige stoffen van de cellen af
Cholesterol is dus heeft belangrijk voor onze gezondheid. Bovendien is het totale cholesterolgehalte geen goede indicator voor de gezondheid, omdat het ons niets vertelt over de verhoudingen tussen LDL en HDL cholesterol en een andere belangrijke waarde, namelijk die van een soort vetten in het bloed genaamd triglyceriden. Zo zijn er veel mensen met een hoge cholesterolspiegel, die in feite een laag risico op hart- en vaatziekten hebben doordat ze een juiste verhouding tussen triglyceriden en HDL cholesterol hebben. Daarentegen zijn er ook een hoop mensen die een laag totaal cholesterolgehalte hebben, maar desondanks een zeer hoog risico hebben op hart- en vaatziekten, omdat de verhouding tussen triglyceriden en HDL cholesterol verkeerd is!
In deze video wordt het allemaal goed uitgelegd.
Luister voor meer informatie ook dit verhaal eens via Blendle.
Cholesterol en hart- en vaatziekten
Een verhoogd cholesterol vertelt ons dus niet zo heel veel over wat er in ons lichaam gebeurt en is ook niet echt een juiste indicator voor het risico op hart- en vaatziekten. Toch worden we nog steeds door de meeste artsen en medische instanties gewaarschuwd voor het gevaar van een te hoog cholesterol en het verhoogde risico op hart- en vaatziekten.
Deze stelling wordt gelukkig echter steeds vaker weerlegd. De meeste onderzoekers zijn er tegenwoordig namelijk van overtuigd dat de belangrijkste oorzaak van hart- en vaatziekten ontstekingen en oxidatieve stress zijn.
Zo werden tijdens de internationale Conference on Low Blood Cholesterol van 1990 (rapport: Jacobs et al., “Report of the Conference on Low Blood Cholesterol: Mortality Associations”, 1992) elf grote onderzoeken bestudeerd waaraan 125.000 vrouwen hadden meegedaan. De conclusie van dit onderzoek was dat er helemaal geen sprake is van een relatie tussen een verhoogd cholesterolgehalte in het bloed en sterfgevallen als gevolg van hart- en vaatziekten.
Een ander voorbeeld: uit onderzoeken blijkt dat cholesterol niet overal in de wereld een risicofactor is. Er zijn namelijk bevolkingsgroepen die gemiddeld een zeer hoog cholesterolgehalte hebben, maar toch tot de groep mensen behoren met het laagste percentage hart- en vaatziekten ter wereld!
Hoe het écht zit
Hoe zit het dan met het hardnekkige idee dat een te hoog cholesterol ervoor zorgt dat bloedvaten verstopt raken? Dit idee klopt niet, hieronder leggen we uit hoe het komt dat dit idee is ontstaan.
Als er namelijk een bloedvat beschadigd raakt, kan het bloedvat gaan verkalken door plakvorming, bloedverdikking of een vernauwing van de bloedvaten. Dit kan leiden tot een hoge bloeddruk. Om de beschadigde bloedvaten te herstellen is er cholesterol nodig.
Het lichaam reageert hierop door een signaal af te geven aan de lever om meer cholesterol te produceren. Cholesterol veroorzaakt dus niet de aderverkalking, maar een verhoogd cholesterol is een gevolg van een natuurlijk proces in het lichaam om zichzelf te herstellen. Mensen bij wie de aderen doorlopend beschadigd raken kunnen last hebben van chronische ontstekingsreacties met levensbedreigende gevaren als gevolg, zoals bijvoorbeeld een hartinfarct.
De nadelen van cholesterolverlagers
Cholesterol heeft een belangrijke functie in het lichaam. Het is daarom ook niet altijd verstandig om cholesterolverlagende medicijnen te gebruiken. Het gebruik van deze middelen kan namelijk ook een negatief effect op de gezondheid hebben. Hieronder lichten we een aantal van deze effecten toe.
Zenuwstelsel
Cholesterol is ontzettend belangrijk voor het centrale zenuwstelsel en een te laag cholesterolgehalte kan het zenuwstelsel ernstig beschadigen.
Vitamine D
Wanneer de natuurlijke productie van cholesterol wordt geremd als gevolg van cholesterolverlagende middelen, kan dit ook een nadelig gevolg hebben voor de aanmaak van vitamine D in het lichaam. Een tekort aan vitamine D brengt weer een heleboel andere klachten met zich mee.
Depressie
Onderzoekers aan de Universiteit van Utrecht hebben ontdekt dat een te laag cholesterolgehalte ernstige gezondheidsklachten kan geven en onder andere kan leiden tot depressies en andere psychosomatische klachten. Het is namelijk erg waarschijnlijk dat cholesterol de stofwisseling van het bekende gelukshormoon serotonine beïnvloedt (Steegmans et al., 2000).
Overige gevolgen
Ten slotte kunnen ook agressief gedrag (Nash, 1998) en zelfs kanker (Alsheikh-Ali et al, 2007) een gevolg zijn van te lage cholesterolwaarden in het bloed. En ook al zijn deze klachten niet standaard, cholesterolverlagende medicijnen hebben sowieso veel bijwerkingen, zoals duizeligheid, geheugenverlies, een verzwakt immuunsysteem, leverproblemen, spierpijn en spierzwakte.
Uit een nieuw onderzoek van internationale onderzoekers blijkt opnieuw dat een gezonde leefstijl de beste manier is om het hart gezond te houden, dus niet met medicijnen. Uit dit onderzoek kwam onder meer naar voren dat er geen relatie bestaat tussen een verhoogd LDL cholesterol en overlijden als gevolg van hartziekten bij personen ouder dan 60 jaar. 92% van de mensen met een verhoogd cholesterol leefde zelfs langer!
Statines, de veelgebruikte cholesterolverlagende medicijnen, zorgen vooral voor veel financiële winst, volgens Health Impact News. Meer dan $ 140 miljard aan omzet om precies te zijn. De farmaceutische industrie zal om die reden dan ook niet zo gauw de richtlijnen voor het voorkomen van hart- en vaataandoeningen opnieuw evalueren.
Geen goed nieuws, aangezien de beste manier om gezond te worden en om gezond te blijven niet het slikken van medicijnen is, maar een uitgebalanceerde voeding, voldoende en de juiste lichaamsbeweging, genoeg rust (fysiek en mentaal) en een gezonde, ontspannen leefstijl.
De mythe van cholesterolrijke voeding
Wat is een goed voedingspatroon om gezond en fit te blijven en om de kans op hart- en vaatziekten te verkleinen? Er is in ieder geval geen relatie tussen cholesterolrijke voeding en hart- en vaatziekten. De lever regelt immers zelf hoeveel zij moet bijmaken om in de totale cholesterolbehoefte van het lichaam te voorzien.
Hoe meer er via de voeding binnenkomt, hoe minder de lever zelf produceert. Eieren, garnalen, vis en vet vlees zijn lange tijd taboe zijn geweest, omdat ze zogenaamd het cholesterol zouden doen verhogen, terwijl deze ‘cholesterolrijke’ voeding niet leidt tot een hoger cholesterolgehalte en hart- en vaatziekten.
Aan de hand van de Framingham Heart Study, een project van de Amerikaanse National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI) en de Universiteit van Boston, is aangetoond dat er geen enkele relatie is tussen cholesterolrijke voeding en hart- en vaatziekten. Er zijn ruim vijftienduizend mannen en vrouwen onderzocht en het percentage hart- en vaatziekten was bij de groep die cholesterolrijk at bijna even hoog als bij de groep die een cholesterolarm voedingspatroon had.
De mythe rondom deze cholesterol- en vetrijke voeding is ontstaan in de jaren ‘50. Ancel Keys heeft toen de link gelegd tussen vetrijke voeding, een hoog cholesterol en het verhoogde risico op hart- en vaatziekten. Vanaf dat moment werd vet de vijand en werd iedereen aangespoord om zo vetvrij mogelijk te gaan eten, met alle gevolgen van dien.
Boter, vlees, dierlijke vetten, ei, zuivel en vette vis werden geschrapt uit het dieet omdat men geloofde dat deze voedingsmiddelen het cholesterol deden verhogen en zo ook het risico op hart- en vaatziekten. Ancel Keys kwam jaren later echter terug op zijn conclusies en hij gaf toe dat er totaal geen verband is tussen cholesterolrijke voeding en hart- en vaatziekten. Op de website van Nederland Slank is een interessante blog te vinden die dieper ingaat op Ancel Keys en zijn ‘vethypothese’. Een aanrader om te lezen als je hier graag meer over wil weten!
Cholesterol verlagen zonder medicijnen
We kunnen het niet vaak genoeg zeggen: een verhoogd cholesterol is dus geen indicator voor het risico op hart- en vaatziekten. Sterker nog, cholesterol is een belangrijke stof die het lichaam hard nodig heeft! Te lage cholesterolwaarden kunnen allerlei gezondheidsproblemen opleveren waar je niet op zit te wachten.
Een verhoogd cholesterol kan ons soms wel vertellen dat er iets gaande is in het lichaam. Als je een hoog cholesterolgehalte hebt en ook de verhouding tussen LDL en HDL cholesterol is niet in balans, is het erg belangrijk na te gaan wat de oorzaak daarvan is. Hoogstwaarschijnlijk zijn dat laaggradige ontstekingen in het lichaam als gevolg van een ongezonde leefstijl.
Gelukkig kun je het risico op ontstekingen in het lichaam op allerlei natuurlijke manieren verminderen door je immuunsysteem te versterken, gezond te eten - waaronder veel antioxidanten en het liefst biologische groenten en fruit met veel flavonoïden - en door toxische stoffen en allergenen zoveel mogelijk te vermijden.
Het is bovendien goed om na te gaan welke zaken een hoog cholesterol kunnen veroorzaken, zodat je zelf actief je levensstijl en gewoontes kunt aanpassen. Zo verhogen onder meer stress, een zwangerschap, obesitas, een tekort aan vitamine D of aan omega 3-vetzuren, een disbalans in je water- en mineralenhuishouding, het eten van bewerkte voeding met veel transvetten en ontstekingen in het lichaam de vraag naar cholesterol. Wanneer je bovendien veel vrije radicalen in je lichaam hebt, verhoogt dit de vraag naar antioxidanten, en cholesterol is een lichaamseigen antioxidant.
Dit betekent dus dat we het volgende kunnen doen om de vraag van ons lichaam naar cholesterol te verminderen:
- Drink voldoende water
- Verminder je stress
- Eet voeding met veel vitamine A, D en E
- Gebruik ontstekingsremmende vetten, zoals olijf- en visolie
- Eet voldoende eiwitten
- Zorg dat je voldoende mineralen binnenkrijgt
- Minimaliseer de inname van transvetten
- Eet zo min mogelijk suikers en kant-en-klaar-producten
Onze lever kan bovendien van koolhydraten alleen LDL cholesterol maken, terwijl het van goede vetten zowel LDL als HDL cholesterol kan maken. Het is dus belangrijk om niet te veel koolhydraten te eten en vooral veel goede vetten, zodat je lever de grondstoffen heeft om te zorgen voor een goede balans in de cholesterolspiegel.
Vermoed je dat je een te hoge cholesterolspiegel hebt? Wil jij graag het risico op hart- en vaatziekten verminderen en een goede gezondheid bereiken? Vraag dan nu een gratis consult aan en Nederland Slank begeleidt je bij het krijgen van een gezond lichaam en een gezonde geest!
Disclaimer
Het artikel is bedoeld om u te informeren en bewustzijn te creëren. Stop dan ook nooit met het nemen van medicijnen zonder uitdrukkelijke toestemming van uw arts!
Referenties
[1] Uffe Ravnskov, David M Diamond, Rokura Hama, Tomohito Hamazaki, Björn Hammarskjöld, Niamh Hynes, Malcolm Kendrick, Peter H. Langsjoen, Aseem Malhotra, Luca Mascitelli, Kilmer S. McCully, Yoichi Ogushi, Harumi Okuyama, Paul J. Rosch, Tore Schersten, Sherif Sultan, Ralf Sundberg. (2015). Lack of an association or an inverse association between low-density-lipoprotein cholesterol and mortality in the elderly: a systematic review.
[2] Ravnskov U. (2002). Is atherosclerosis caused by high cholesterol?
[3] Lewington S., (2007). Whitlock G., Clarke R., et al. Blood cholesterol and vascular mortality by age, sex, and blood pressure: a meta-analysis of individual data from 61 prospective studies with 55,000 vascular deaths.
[4] Jacobs J.M., Cohen A., Ein-Mor E., et al. (2013). Cholesterol, statins, and longevity from age 70 to 90 years.
[5] Blekkenhorst L.C., Prince R.L., Hodgson J.M., et al. (2015). Dietary saturated fat intake and atherosclerotic vascular disease mortality in elderly women: a prospective cohort study.
[6] Ravnskov U. (2003). High cholesterol may protect against infections and atherosclerosis.
[7] Diamond D.M., Ravnskov U. (2015). How statistical deception created the appearance that statins are safe and effective in primary and secondary prevention of cardiovascular disease.
[8] Dr. Andrea Cipriani, PhD Xinyu Zhou, PhD Cinzia Del Giovane, PhD Sarah E. Hetrick, DPsych Bin Qin, MD Craig Whittington, PhD et al. [2016] Comparative efficacy and tolerability of antidepressants for major depressive disorder in children and adolescents: a network meta-analysis
[9] The Telegraph [2016]. High cholesterol 'does not cause heart disease' new research finds, so treating with statins a 'waste of time'
[10] Brian Shilhavy. Health Impact News. [2014]. Thousands Sue for Damages Against Cholesterol Drugs as Big Pharma Defends Billion Dollar Industry.