Autofagie
Autofagie is een proces in het lichaam waarbij de cellen alle onnodige of beschadigde onderdelen opruimen.
Door onderzoekers is autofagie in verband gebracht met verschillende positieve gezondheidseffecten. Ook geloven de onderzoekers dat autofagie bij een persoon opgewekt kan worden door te vasten. Wel is het belangrijk om te onthouden dat onderzoeken naar autofagie nog niet zo ver ontwikkeld zijn. Wil je meer weten over autofagie en het opwekken ervan? Lees dit artikel dan zeker even door.
In dit artikel bespreken we het volgende:
Wat is autofagie?
De meeste mensen verlangen naar een eeuwige jeugd. Autofagie houdt in dat het lichaam zelf op een natuurlijke manier alle onnodige of beschadigde cellen opruimt of recyclet.
Het lichaam bevat enorm veel (biljoenen) betrouwbare bronnen van cellen. Hierin kunnen na een tijdje ongewenste moleculen ophopen, wat er soms ook voor kan zorgen dat onderdelen van deze cellen beschadigd worden.
Autofagie is een natuurlijk proces dat op dit probleem reageert, doordat de cellen deze ongewenste moleculen en onnodige onderdelen verwijdert. Hierdoor kan het voorkomen dat autofagie sommige van deze moleculen en delen vernietigd, maar het kan ook voorkomen dat de cel deze onderdelen recyclet tot nieuwe componenten.
Autofagie is een woord dat afkomstig is van twee oude griekse woorden, namelijk; auto (zelf) en phagein (eten). Het betekent dus ook wel “zelf eten”.
Hoe werkt de verjonging van de cellen?
Het lichaam heeft een intern recyclingsysteem. Dit houdt in dat het lichaam geen middelen verspilt die later nog nuttig gebruikt kunnen worden; bouwstenen die beschadigd of defect zijn worden afgebroken en hergebruikt.
Autofagie is een natuurlijk proces in het lichaam en is verantwoordelijk voor het behouden van een goede cel-kwaliteit. Stel dat een bepaald onderdeel in een cel niet meer goed functioneert, dan wordt dit cellulaire afval afgebroken en worden de chemische resten hergebruikt.
In de cel wordt rondom het “cel-afval” een zakje gevormd dat vervolgens in een dubbel membraan wordt geleid. De resulterende structuur wordt een “autofagosoom” genoemd.
Dit autofagosoom maakt vervolgens verbinding met een lysosoom; dit is een blaasje in de cel dat bepaalde enzymen bevat en wordt gebruikt om vreemde of lichaamseigen stoffen af te breken.
Deze enzymen breken het “cel-afval” af, en vervolgens wordt het gerecyclede materiaal gebruikt om dringend noodzakelijke voedingsstoffen of andere moleculen voor de celstofwisseling te produceren.
Wat doet autofagie?
Autofagie zorgt niet alleen voor kwaliteitscontrole van de cellen, maar voorziet het lichaam ook van nieuwe moleculen, zoals aminozuren, vetzuren of koolhydraten.
Wanneer een eiwit wordt afgebroken in losse delen (de aminozuren), kunnen deze vervolgens weer gebruikt worden als bouwmateriaal voor nieuwe eiwitten. Uit dit voorbeeld kun je dus zien dat het lichaam zichzelf vernieuwt en reinigt. Daarbij kan het immuunsysteem ook profiteren bij het vernieuwende proces.
Tijdens dit proces worden ziekteverwekkers of vreemde stoffen die de cel zijn binnengedrongen namelijk onschadelijk gemaakt. In de medische wereld is zelfgenezing van cellen enorm belangrijk, en er wordt dan ook vaak onderzoek naar gedaan.
Wanneer begint de autofagie?
Continu vinden er recyclings-processen plaats in het lichaam. Er is weinig recyclingactiviteit onder normale omstandigheden, maar de productiviteit kan door verschillende factoren verhoogd worden. Bijvoorbeeld door de belangrijkste autofagie-trigger: lichamelijke stress.
Ook kan autofagie verhoogd worden door een tekort aan voedingsstoffen in het lichaam, en dan vooral een tekort aan aminozuren. Wanneer er wel voldoende aminozuren in het lichaam aanwezig zijn, wordt er een bepaald eiwitcomplex geactiveerd, waardoor de autofagie geremd wordt. Dit eiwitcomplex is ook wel bekend als het TOR-complex en brengt onder andere de spiereiwitsynthese op gang.
Hoe kun je autofagie opwekken?
Autofagie is een natuurlijk respons van het lichaam op stress; door cellen onder spanning te zetten wordt autofagie veroorzaakt. Om extra autofagie te creëren, moet je het lichaam dus op een natuurlijke manier door stress heen helpen. Dit kan bijvoorbeeld door:
1. Sporten
Regelmatig sporten is een goede manier voor mensen om hun lichaam onbewust te helpen vernieuwen. Lichaamsbeweging zorgt er namelijk voor dat lichaamscellen onder druk worden gezet. Dat is dan ook de reden dat je vaak puft en hijgt, en dat je hart sneller gaat kloppen.
Wanneer iemand sport, raken de componenten van de cellen in het lichaam beschadigd en ontstoken, waardoor de cellen op dit probleem reageren met autofagie. Hierdoor wordt er gesuggereerd dat lichaamsbeweging gebruikt kan worden om autofagie te activeren.
2. Minder koolhydraten
Normaal gesproken verbruikt het lichaam koolhydraten als energiebron. Door minder koolhydraten binnen te krijgen via de voeding, wordt het lichaam ontzet van zijn primaire energiebron.
Wanneer er weinig koolhydraten worden gegeten (50 gram of minder), komt het lichaam in ketose. Dit betekent dat het lichaam vet gebruikt als brandstof (energiebron) in plaats van koolhydraten. Aanwijzingen geven aan dat ketose de kans op diabetes kan verlagen, en het is een goede manier om vet te verbranden zonder spierverlies.
3. Curcumine
Onderzoeken met muizen hebben aangetoond dat de inname van curcumine autofagie zou kunnen veroorzaken. Curcumine is een van nature voorkomende chemische stof die onder andere voorkomt in de wortel van kurkuma.
Een dierstudie heeft gemeld dat curcumine-geïnduceerd herstel van autofagie, bescherming zou kunnen bieden tegen diabetes.
4. Detoxen/vasten
Tijdens een detox eet je periodes niet; je bent dus eigenlijk aan het “periodiek-vasten”. Het vasten kan stress veroorzaken in het lichaam, omdat je lichaam hier vaak erg aan moet wennen. Door regelmatig een detox te doen, zorg je ervoor dat je lichaam (door de stress), autofagie creëert.
Autofagie en vasten
Autofagie is een proces dat van nature in het lichaam voorkomt. (periodiek) vasten is een van de belangrijkste triggers voor autofagie.
Wat is vasten?
Wanneer iemand vrijwillig vast, houdt dat in dat hij/zij voor langere tijd uren of soms een dag of meer doorbrengt zonder te eten. Vasten is anders dan caloriebeperking. Wanneer iemand calorieën beperkt, betekent dit dat hij/zij de regelmatige inname van voedsel vermindert. Afhankelijk van de hoeveelheid voedsel dat die persoon inneemt tijdens de voedingstijd, kan vasten ook resulteren in caloriebeperking.
Volgens een onderzoek dat gedaan is bij dieren, zouden zowel vasten als caloriebeperking autofagie kunnen veroorzaken. Dit komt doordat vasten en caloriebeperking ervoor zorgen dat de lichaamscellen onder druk komen te staan.
Wanneer iemand de hoeveelheid voedsel die het lichaam binnenkomt beperkt, krijgen de cellen minder calorieën binnen dan nodig is. Als reactie op stress die wordt veroorzaakt door vasten of caloriebeperking, moeten de cellen in het lichaam doelmatiger werken.
Autofagie zorgt er dan voor dat de lichaamscellen alle onnodige of beschadigde delen opruimen en recyclen. Mensen die autofagie door middel van vasten proberen op te wekken moeten zich wel bewust zijn dat dit proces niet gericht is op de vetcellen.
Het verband tussen vasten en autofagie
Wanneer je een aantal uren per dag aan vasten doet, dus niks eet of drinkt met calorieën, zorg je ervoor dat je insulinespiegel constant laag zal blijven. Hierdoor zal het lichaam een signaal krijgen dat het niet genoeg energie krijgt van buitenaf, waardoor het zijn eigen energiereserves gaat gebruiken. De glucosevoorraden in de spieren en lever worden opgebruikt, en de vetcellen worden hierdoor aangesproken.
Hierna zijn de beschadigde celstructuren aan de beurt, en begint dus de autofagie; door de afbraak van deze beschadigde cellen, komen er nieuwe energiereserves vrij. Wanneer iemand gedurende de hele dag door eet, blijft de insulinespiegel hoger, en zullen de energiereserves niet worden aangesproken, waardoor de autofagie afgeremd zal worden.
Intermittent fasting
Misschien heb je weleens van dit woord gehoord: intermittent fasting. Dit wil zeggen dat iemand gedurende een aantal uren per dag aan vasten doet; hiervan zijn verschillende vormen mogelijk. De meest bekende variant is de 16/8 methode; een methode waarbij je gedurende 16 uur van een dag niet eet en alleen eet in de resterende 8 uur van een dag.
Veroudering?
Er wordt beweerd dat er een verbinding is tussen autofagie en het vertragen van het verouderingsproces.
Het is nog niet duidelijk vastgelegd na hoeveel uur de autofagie in het lichaam begint. Het is in elk voedingspatroon belangrijk dat je je lichaam voorziet van genoeg nuttige voedingsstoffen, zoals vitamines en mineralen. Deze heeft je lichaam namelijk nodig om goed te kunnen functioneren.
Voordelen van autofagie
1. Het opruimen van eiwitten
Uit onderzoek is gebleken dat de eiwitten die hersenschade kunnen veroorzaken worden opgeruimd door autofagie.
De eiwitten in het lichaam klonteren samen bij bepaalde aandoeningen aan de hersenen, en autofagie zorgt ervoor dat deze klonteringen geen bedreiging meer kunnen vormen. De samenklonteringen worden namelijk omringd door een soort jasje (autofagosoom). Dit jasje komt later samen met een ander jasje (lysosoom) dat vol zit met een verteringsenzym. De samenklonterende eiwitten worden zo onschadelijk gemaakt.
2. Minder dik en beter brein
Ook zijn er aanwijzingen gevonden bij ratten. Er blijkt dat de ratten die niet in staat zijn tot autofagie vaak dikker en slaperiger zijn, een hoger cholesterolgehalte en een slechter werkend brein hebben, dan hun soortgenoten die wel in staat zijn tot autofagie.
Gezondheidseffecten
Autofagie is door onderzoek in verband gebracht met verschillende gezondheidseffecten. Wel is autofagie een ingewikkeld cellulair proces, waardoor het tot op heden nog erg lastig is om conclusies te trekken uit onderzoeken.
Een onderzoek uit 2019, onderzocht bijvoorbeeld een bestaand onderzoek naar het verband tussen autofagie en kanker. Het onderzoek heeft vastgesteld dat autofagie kan helpen met het vertragen van de ontwikkeling van de kankercellen, maar dat het juist ook de ontwikkeling kan bevorderen; dit is afhankelijk van het stadium van de tumor. Daarbij zijn onderzoekers erg geïnteresseerd in het verband tussen autofagie en de gezondheid van de lever.
Ook lijkt autofagie een belangrijke rol te spelen in het immuunsysteem door het opruimen van gifstoffen en organismen (zoals bacteriën, schimmels en parasieten) die een infectie, allergie of vergiftiging kunnen veroorzaken.
De meeste onderzoeken naar autofagie hebben in reageerbuizen of dieren plaatsgevonden, dus het is nog wel van noodzaak dat er ook meer onderzoeken worden uitgevoerd bij mensen. Ondanks dat er veel onderzoek is gedaan naar het effect van autofagie op cellen, is het nog niet zeker of het verbeteren van autofagie een behandeling kan zijn voor verschillende aandoeningen in het lichaam.
Nederland Slank - Autofagie
Vasten kan wel dergelijk verschillende voordelen hebben voor de gezondheid, mits het op de juiste verantwoorde manier gebeurt. Bij Nederland Slank wordt er ook gebruik gemaakt van een vorm van intermittent fasting; Gedurende de dag eet je drie volwaardige maaltijden (ontbijt, lunch, diner).
Tussen deze drie eetmomenten in heb je een korte vastenperiode van 5 uur. Dit klinkt misschien heftig, maar eigenlijk is het maar een milde vorm van vasten. Door de drie volwaardige maaltijden krijg je geen honger! Hierdoor is het programma van Nederland Slank zonder moeite haalbaar op lange termijn.
Tussen de maaltijden door krijgt je lichaam genoeg tijd om zichzelf te herstellen. Als gevolg hiervan: een betere hormoonbalans, meer energie, indien gewenst (gemakkelijk) afvallen en autofagie.