Waarom The Game Changers voor veganisme pleit

 

Wat zijn de voor- en nadelen van het veganisme?

vegan (1) 
Veganisme is hip en steeds meer mensen kiezen ervoor om minder dierlijke producten te consumeren of zelfs om een geheel plantaardig dieet te volgen. De Netflix-hit The Game Changers uit 2018 droeg bij aan de populariteit van het veganisme.

Aan de hand van onder andere ervaringen van topsporters houdt de docu een pleidooi voor een veganistische levensstijl en laat ze zien dat het eten van vlees niet noodzakelijk is om een gezond en sterk lichaam te krijgen en dat plantaardige voedingsmiddelen de ultieme superfoods zijn. Atleten vertellen hoe de switch naar een vegan lifestyle hun prestaties opzienbarend heeft veranderd en aan de hand van diverse studies wordt ook geclaimd dat vlees en zuivelproducten nadelig zijn voor je gezondheid.

De documentaire heeft veel mensen geïnspireerd om ook veganist te worden. De vraag is: heeft deze het bij het rechte eind? Is een veganistische levensstijl inderdaad beter voor jou en voor de wereld? In deze blog nemen we het veganisme onder de loep, gaan we dieper in op het verhaal dat in The Game Changers wordt verteld en zetten we de voors en tegens voor jou op een rij.

Ja, Ik Wil Ook Een Gratis Video Consult

In dit artikel bespreken we de volgende onderwerpen:

Een beter milieu begint bij veganisme

Hoe gezond is veganisme?

De zonnige kant

Gladiatoren waren veganistische krachtpatsers

De wetenschap heeft het bewijs

Een proef met American football spelers spreekt boekdelen

Atleten zijn enthousiast over een plantaardig dieet

Plantaardige eiwitten zijn superieur

Omslag in ons denken

Conclusie

de aarde en plantaardig eten

Een beter milieu begint bij veganisme

Laten we vooropstellen dat het eten van minder dierlijke producten in veel gevallen zowel onze gezondheid als onze wereld ten goede komt. Zowel de vlees- als de zuivelindustrie produceert enorme hoeveelheden CO2, methaan en andere vervuilende stoffen en wetenschappers wijzen al jaren op de noodzaak van een krimp van de veestapel.

De recente corona crisis toont bovendien pijnlijk aan hoe mega stallen bijdragen aan de verspreiding van virussen die uiteindelijk veel mensen fataal kunnen worden. Volgens Greenpeace draagt alleen al onze veehouderij voor 12 procent bij aan de uitstoot van broeikasgassen in ons land en is ze verantwoordelijk voor zo’n 65% van de in Nederland geproduceerde stikstof.

Een ander nadeel is de hoeveelheid schadelijke stoffen die door de productie van vlees, zuivel en eieren in ons milieu terechtkomen, zoals het gebruik van insecticiden, onkruidverdelgers en kunstmest. De maatschappelijke kosten voor de schade van de vee-industrie aan onze gezondheid en natuur liepen in 2018 op tot wel 6,6 miljard euro, zo stelde onderzoeksbureau Ecorys.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over dierenwelzijn of over de ontbossing, die nog altijd wereldwijd op grote schaal plaatsvindt om plaats te maken voor sojateelt. En nu denk je misschien: soja wordt toch met name door vegetariërs en veganisten gegeten? Een hardnekkig misverstand, want zo’n 90% van de mondiale sojateelt is bestemd voor veevoer. Voor veel mensen is dit alles voldoende reden om hun ecologische voetafdruk te willen verkleinen en over te stappen op een veganistisch dieet.

vegan

Hoe gezond is veganisme?

Veganisme is dus in de eerste plaats vaak een ethische keuze, zou je kunnen stellen. Maar behalve goed voor de wereld, zou een veganistisch eetpatroon ook goed zijn voor onze eigen gezondheid, zo wordt beweerd. En het is inderdaad zo dat veel onderzoeken laten zien dat veganisten over het algemeen gezonder zijn dan niet-veganisten en minder risico lopen op hart- en vaatziekten. Die onderzoeken geven alleen wel vaak een ietwat vertekend beeld.

Het gezonder zijn is immers meestal niet zozeer toe te schrijven aan het veganistische eten. De groep veganisten is over het algemeen gewoon meer bezig met gezondheid; ze roken minder, bewegen meer en eten minder junkfood. Ook eten veganisten over het algemeen meer verse groenten, fruit, peulvruchten en vezels; producten die minder transvetten bevatten en daardoor de kans op hartziekten of een hoge bloeddruk bij veganisten verkleinen.

Maar het veganisme an sich is niet het equivalent van ‘gezond eten’. Het is zoals gezegd met name een morele keuze, die niet altijd per definitie ook gebaseerd is op kennis over voeding en gezondheid, al kan dat natuurlijk wel zo zijn. Een veganistische leefstijl kan gezond zijn en rijk zijn aan voedingsstoffen, maar kan ook eenzijdiger, koolhydraatrijker, vetter en zouter zijn dan bijvoorbeeld een omnivoor of carnivoor dieet.

Bovendien moet je er als veganist extra op letten dat je geen tekorten van belangrijke nutriënten oploopt, met name van vitamine B12, maar ook van onder meer (essentiële) aminozuren, ijzer, essentiële vetzuren, jodium, calcium en zink.

gezondheid-Mar-07-2024-06-24-07-0515-AM

De zonnige kant

In de documentaire The Game Changers ligt de focus nogal op de positieve kanten van het veganisme en wordt daardoor een vrij rooskleurig beeld geschetst van deze levensstijl. Zo krijg je door het zien van de film sterk het idee dat een volledig plantaardig dieet zo ongeveer de enige manier is om gezond te eten en om duurzaam bezig te zijn.

Uiteraard zijn we volledig voorstander van het maken van duurzame en gezonde, maar vooral gevarieerde keuzes en het veganisme kan passen bij die visie. We vinden het echter wel belangrijk dat door een informatieve film als deze een eerlijk en kloppend beeld wordt geschetst van het veganisme en dat zowel de voor- als de nadelen ervan aan bod komen.

Vooral de opbouw van een dergelijk dieet dient goed te worden uitgelicht om te voorkomen dat er door gebrek aan variatie ook een overschot aan anti-nutriënten ontstaat. Dat is waar het in deze video hier en daar aan ontbreekt. Er komen zelfs een aantal opvallende ‘wetenschappelijk onderbouwde’ claims en argumenten voorbij, waarbij nogal wat nuance mist en waar we dan ook onze vraagtekens bij zetten. We zullen hieronder inzoomen op een aantal van deze beweringen.

plant

Gladiatoren waren veganistische krachtpatsers

De documentaire opent met een onderzoek waarin wordt gesteld dat Romeinse gladiatoren geen vlees aten, maar zich enkel voedden met plantaardig voedsel. Een analyse van de overblijfselen van gladiatoren had immers wel resten van granen, peulvruchten en gerst gevonden, maar niet van vlees. Echter, dit gegeven an sich is nog geen bewijs dat de gladiatoren volledig veganistisch waren. Het toont hooguit aan dat een groot deel van hun dieet uit plantaardige voeding bestond en dat plantaardig voedsel de gladiatoren van voldoende energie en kracht kon voorzien.

Het klinkt natuurlijk wel heel mooi en het is zeker een krachtige tegenhanger voor het stereotype idee dat sterke mannen voornamelijk vlees eten, maar er is geen wetenschappelijk bewijs dat de gladiatoren bewust kozen voor een (grotendeels) plantaardig dieet om vervolgens ook optimaal te kunnen presteren.

onderzoek-1

De wetenschap heeft het bewijs

Het is niet de enige keer in de docu dat wetenschappelijke bevindingen en studies gekleurd worden gepresenteerd om veganisme in een zo goed mogelijk daglicht te zetten. Zo wordt een studie aangehaald waarin wordt gesteld dat het om spierkracht en spiermassa te verkrijgen niet uitmaakt of je nu dierlijke of plantaardig eiwitten tot je neemt, zolang je maar de juiste aminozuren in voldoende mate consumeert.

Hetzelfde onderzoek concludeert echter ook dat vegetariërs gemiddeld lagere spier creatine concentraties hebben dan omnivoren, maar die informatie wordt niet gegeven in de docu. Verder wordt regelmatig een onderzoek aangehaald met een relatief kleine steekproefomvang, waarvan de resultaten vervolgens worden gegeneraliseerd.

Tegenargumenten worden voor het gemak achterwege gelaten, waardoor de documentaire een vrij eenzijdig beeld schetst, namelijk dat een veganistische leefstijl voor iedereen de beste optie is.

bloed

Een proef met American footballspelers spreekt boekdelen

In de documentaire worden ook een aantal experimenten gedaan met drie American football spelers als proefpersonen. Zo wordt het bloed van de spelers getest om de endotheliale dysfunctie te beoordelen. Een slechte endotheel functie wordt in verband gebracht met een grotere kans op hartziekten.

Eén van de drie spelers was veganistisch en in de documentaire wordt gesuggereerd dat het bloed van deze speler helderder, ofwel beter is dan dat van de andere twee. Los van het feit dat een onderzoek bij drie personen natuurlijk niets zegt over een hele bevolking, heeft de wetenschap aangetoond dat het juist voornamelijk dierlijke eiwitten zijn, afkomstig van melk en eieren, die de endotheliale dysfunctie helpen te verbeteren.

Bovendien worden in het onderzoek allerlei factoren, die ook invloed hebben op deze functie, buiten beschouwing gelaten, zoals slaap, alcoholgebruik, genetische aanleg, stress, trainingsduur en vochtgehalte. Het shockeffect van dit experiment is groot, terwijl het hier eigenlijk om een pseudowetenschappelijk onderzoek gaat dat ook nog eens bij een veel te kleine groep wordt uitgevoerd.

Sporters

Atleten zijn enthousiast over een plantaardig dieet

Er komen in de docu verschillende atleten aan het woord die uit eigen ervaring vertellen wat de switch naar een plantaardig dieet hen heeft opgeleverd. Hoewel het natuurlijk geweldig is om te horen dat deze topatleten het goed doen op een veganistisch dieet, blijven het slechts een handvol anekdotische verhalen die feitelijk niet veel zeggen.

Hoe zat het bijvoorbeeld met de oude diëten van deze atleten? Wat was de kwaliteit van het vlees dat ze voorheen aten, hoe zag de rest van hun voedingspatroon eruit, wat was de verhouding tussen koolhydraten, vetten en eiwitten?

Eén van de atleten vertelt bijvoorbeeld dat hij vroeger voornamelijk fastfood at, zoals gefrituurde kip en frietjes en dat hij nauwelijks iets afwist van groenten voordat hij zich in het veganisme ging verdiepen. Het is vrij logisch dat iemand die van een dieet met fastfood overschakelt naar een dieet vol natuurlijke, onbewerkte en plantaardige voedingsmiddelen, zich een stuk beter voelt.

Maar in hoeverre heeft dat te maken met het feit dat deze nieuwe voeding plantaardig is? Want of je nu veganistisch, vegetarisch of koolhydraat arm eet, het links laten liggen van junkfood vol conserveringsmiddelen, suikers, zouten en andere ongezonde additieven zal iedereens gezondheid ten goede komen.

plantaardige

Plantaardige eiwitten zijn superieur

De documentaire schetst het beeld dat plantaardige eiwitten in veel opzichten gezonder voor ons zijn dan dierlijke eiwitten. Maar als je kijkt naar de eiwitkwaliteit of de biologische waarde van plantaardige en van dierlijke eiwitten, dan wordt al snel duidelijk dat juist dierlijke eiwitten meer aan onze gezondheid bijdragen dan plantaardige.

Wetenschappers hebben namelijk alle eiwitten een PDCAAS-score gegeven; een score die eiwitten beoordeelt op zowel de aminozuur behoeften van mensen als het menselijke vermogen om ze te verteren. Eieren, melk en whey-proteïne krijgen een perfecte score van 1.0, daarna komt rundvlees met 0.92. Pas ver daaronder komen vegetarische eiwitbronnen als bruine bonen met een score van 0.54 en rode linzen met een score van 0.53.

Dierlijke eiwitten bevatten alle essentiële aminozuren en kunnen bovendien beter verteerd worden. Wanneer je een plantaardig dieet volgt, zul je voor hetzelfde effect dan ook 20 tot 30% meer plantaardige eiwitten moeten consumeren. Bovendien zul je altijd goed moeten variëren en de juiste plantaardige eiwitbronnen moeten aanspreken in de juiste combinaties, om ervoor te zorgen dat je voldoende van alle essentiële aminozuren binnenkrijgt.

Het is mogelijk om een goed uitgebalanceerd plantaardig dieet samenstellen, maar als je puur kijkt naar eiwitkwaliteit, dan zijn plantaardige eiwitten niet superieur aan dierlijke.

plantaa

Omslag in ons denken

Zoals eerder gezegd is minder dieren consumeren ontegenzeggelijk beter voor de wereld, maar een wereld waarin iedereen alleen plantaardig zou eten is niet noodzakelijk ook de meest ecologische. Als je immers niet alleen kijkt naar zo min mogelijk co2-uitstoot, maar uitgaat van een optimaal land- en voedselgebruik, hebben dieren daarin nog altijd een belangrijke rol te vervullen.

Zo graast een deel van de veestapel op grond waar je geen ander voedsel kunt telen en kan vee worden gevoerd met restproducten als bietenpulp en bierbostel. Bovendien kunnen dieren plantaardige eiwitten die voor ons onverteerbaar zijn, omzetten in hoogwaardige eiwitten.

De Nederlandse Gezondheidsraad onderzocht dat we met gras en restproducten zo’n 40 tot 50% van de Europese veestapel in stand kunnen houden. Het vergt echter wel een andere manier van denken om over te stappen van ‘zo efficiënt mogelijk vlees produceren’ naar ‘een zo duurzaam mogelijke productie van de voedingsstoffen die we nodig hebben’.

Gezond hart

Conclusie

The Game Changers is een documentaire die veel mensen aan het denken heeft gezet over hun eigen voeding en daarbij heeft het ook het hardnekkige stereotype ontkracht dat stoere mannen - en vrouwen - vlees eten en dat vlees nodig is om een krachtig lichaam te kunnen krijgen.

Het is fantastisch dat de documentaire zo’n golf van bewustwording teweeg heeft gebracht en veel mensen in de fitnesswereld en daarbuiten op het idee heeft gebracht om het eens over een plantaardige boeg te gooien. Veganisme wordt daarmee uit het verdomhoekje gehaald en is inmiddels zelfs zeer populair geworden in de sport- en fitnessbranche. Aangezien de totale vleesconsumptie in de wereld dringend omlaag mag, is het een goede zaak dat meer mensen ervoor kiezen om (meer) plantaardig te eten.

De documentaire schetst echter een te positief en eenzijdig beeld van een veganistische levensstijl en het is een kwalijke zaak dat kijkers verkeerde en verdraaide, pseudowetenschappelijke beweringen krijgen voorgeschoteld alsof het objectieve, algemeen geldende feiten zijn. Onderzoeken die tegenargumenten ondersteunen worden weggelaten, terwijl proeven met kleine groepjes mensen worden gebruikt om gegeneraliseerde stellingen te onderbouwen.

De succesverhalen van veganistische topatleten geven een mooi, maar vertekend beeld; er zouden immers minstens net zoveel succesverhalen verteld kunnen worden door atleten die wel vlees en zuivel consumeren.

Het is goed dat meer mensen ervoor kiezen om minder vlees te eten, maar veganisme is niet de heilige graal, en ook niet de enige weg naar Rome (of naar een goede gezondheid en een duurzame wereld). Het lijkt een betere oplossing om iedereen een meer gevarieerd voedingspatroon aan te bieden. En daarbij is dierenwelzijn ook goed voor ons eigen welzijn.

Het maken van duurzame keuzes voor ons voedsel gaat niet alleen over dierlijk of plantaardig. Het gaat ook over kwaliteit, oorsprong, dierenwelzijn, productiewijze, verpakking en transport. Het maken van een gezonde keuze gaat eveneens verder dan dierlijk of plantaardig. Immers, een veganist kan ook hele dagen leven op frietjes en oreo-koekjes en is dus absoluut niet per definitie gezonder dan een niet-veganist.

Maar ook een veganist die erg zijn best doet, moet erg oppassen niet in een voedingspatroon te vervallen dat te eenzijdig is. Een gezond dieet is gevarieerd – het omvat het eten van zo’n 100 verschillende producten per maand – en kent een goede balans tussen hoogwaardige koolhydraten, eiwitten en vetten. Verder worden suikers, zouten, conserveermiddelen en andere ongezonde additieven zoveel mogelijk vermeden. Een gezonde levensstijl bestaat naast een gezond dieet uit voldoende beweging, een goede nachtrust, zo min mogelijk stress en een gezonde mindset.

Kortom: veganisme kan voor sommigen een gezonde en duurzame keuze zijn, maar wees voorzichtig met het geloven van alles wat je ziet, hoort en leest en blijf goed zelf nadenken, onderzoeken en je gezonde verstand gebruiken.

Bij Nederland Slank hebben we duurzaamheid hoog in het vaandel staan en geloven we in de kracht van voeding als medicijn. We helpen mensen middels de juiste combinatie, hoeveelheid en frequentie van eten op een smakelijke, gezonde, duurzame en gevarieerde manier af te vallen en een optimale gezondheid te bereiken. Zonder pillen, poeders en shakes en zonder hongergevoel. Wil je graag meer weten over het bereiken en behouden van een gezond gewicht en een gezonde levensstijl? Vraag dan een gratis consult aan via onze website.

Ja, Ik Wil Ook Een Gratis Video Consult